Instytucje Unii Europejskiej

System instytucjonalny Wspólnoty Europejskiej opiera się na pięciu głównych instytucjach, są to:

• Rada Unii Europejskiej
• Parlament Europejski
• Komisja Europejska
• Europejski Trybunał Sprawiedliwości
• Trybunał Obrachunkowy

Rada Europejska - Bardzo powszechnym błędem jest mylenie jej z Radą Europy lub Radą Unii Europejskiej. Radę Europejska tworzą przywódcy państw, tj. szefowie rządów i prezydenci Francji i Finlandii, choć regułą jest, że towarzyszą im również premierzy tych państw. Organ ten posiada charakter polityczny określający kierunki polityki całej Unii Europejskiej. Tym samym Rada Europejska pozostaje także poza zasięgiem jakiejkolwiek sformalizowanej kontroli w ramach Wspólnot. Przewodniczącym Rady Europejskiej jest przedstawiciel państwa, które sprawuje w danym momencie przewodnictwo w Unii Europejskiej, a zatem kadencja trwa pół roku.

Rada zbiera się przeważnie 2 do 4 razy w roku, a jej spotkania trwają zwykle dwa dni. Miejscem spotkań członków Rady Europejskiej jest Bruksela.

Kompetencje Rady Europejskiej, to przede wszystkim określanie strategicznych celów rozwoju Unii Europejskiej, koordynuje politykę zagraniczną państw członkowskich UE, a także zajmuje stanowisko wobec najważniejszych problemów światowych.

Rada Unii Europejskiej - Jest głównym organem decyzyjnym wspólnot europejskich. W jej skład wchodzą w zależności od omawianych spraw ministrowie spraw zagranicznych państw członkowskich - wtedy mówimy o tzw. Radzi Ogólnej, lub ministrowie poszczególnych resortów, wtedy określa się ja jako Radę Branżową. Pracom Rady Unii Europejskiej przewodzi minister kraju, który w danym momencie sprawuje prezydencję w Unii Europejskiej.

Parlament Europejski - Genezy Parlamentu Europejskiego szukać należy w Zgromadzeniu Parlamentarnym powołanym w Traktacie o powstaniu Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali. Po utworzeniu EWG i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (EURATOM), na mocy Układu o fuzji instytucji Wspólnot Europejskich, Zgromadzenie przyjęło nazwę Europejskie Zgromadzenie Parlamentarne, które od 1962 roku zmieniło nazwę na Parlament Europejski.

Komisja Europejska - Organ ten odpowiedzialny jest za bieżącą politykę Unii. Komisja wyposażona jest w prawo do inicjatywy prawotwórczej. Uprawnienie to wwynika zz przepisów traktatowych, które stanowią, że Rada Unii Europejskiej podejmuje decyzje na wniosek Komisji Europejskiej. Inne kompetencje Komisji Europejskiej to:

• wyrażanie i reprezentowanie interesów Wspólnot w stosunku do Rady Unii Europejskiej i w stosunkach zewnętrznych; odpowiedzialność za spójność polityki Unii i koordynację jej działań;
• realizacja postanowień traktatów i rozporządzeń;
• nadzorowanie przestrzegania prawa europejskiego.

Od wejścia w życie traktatu nicejskiego członkami Komisji są komisarze z poszczególnych państw. Od początku 2007 roku jest ich 27, a każdy z nich jest odpowiedzialny za określony dział – stanowią odpowiednik państwowych ministrów.  Przewodniczącym Komisji jest Jose Manuel Durao Barroso, a siedzibą Komisji jest Bruksela. Instytucje Komisji aktualnie zatrudniają około 25 tysięcy urzędników.

Europejski Trybunał Sprawiedliwości - Jego rolą jest interpretacja przepisów europejskich, ale także tworzenie prawa. Trybunał pełni w Unii funkcje sądowe o zróżnicowanym charakterze. Jako sąd konstytucyjny działa w taki sam sposób, w jaki działają Trybunały Konstytucyjne w prawie krajowym. Trybunał bada zgodność wydawanego w Europie prawa z zapisami traktatowymi. Nie dotyczy to zaleceń i opinii. Do Trybunału zwrócić się mogą państwa członkowskie, Rada Europejska, Komisja Europejska i Parlament Europejski. W jego skład wchodzi 27 sędziów mianowanych przez każde państwo członkowskie oraz ośmiu rzeczników generalnych (adwokatów) na sześcioletnią kadencje na zasadzie rotacji. Orzeczenia Trybunału maja charakter ostateczny. Siedzibą Trybunału jest Strasburg.

Trybunał Obrachunkowy - Jego zadaniem jest wszechstronna kontrola rachunków. Traktaty wspólnotowe powierzają mu badanie zgodności z prawem i prawidłowości wszystkich dochodów i wydatków Wspólnot, a ponadto Trybunał sprawdza, czy wspólnymi finansami zarządzano rozsądnie i prawidłowo.