Śluby panieńskie - Śluby panieńskie - streszczenie

Śluby panieńskie, czyli magnetyzm serca, komedia Aleksandra Fredry, składają się z pięciu aktów. Podzielone są one na sceny: akt I – dziesięć, II – dziewięć, III – sześć, IV – dziewięć, V – osiem. Utwór poprzedzony jest maksymą autorstwa ojca Aleksandra Fredry. W sztuce występują postacie: Pani Dobrójska – matka Anieli, ciotka Klary, Aniela – córka Pani Dobrójskiej, Klara – kuzynka Anieli, Radost – stryj Gustawa, Gustaw – młodzieniec wychowany w mieście, Albin – zakochany w Klarze, Jan – służący Gustawa. Cała akcja dzieje się w wiejskiej posiadłości Pani Dobrójskiej, położonej w odległości mili od Lublina, w bliżej nie określonym czasie.

Na początku aktu I dowiadujemy się, że Gustaw nie wrócił na noc do domu. Pojechał do miasta na bal maskowy, odbywający się w karczmie „Pod Złotą Papugą”. Na tę i poprzednie swoje nocne eskapady wychodzi i wchodzi oknem. Stryj wypomina mu szaleństwa i brak zainteresowania Anielą, z którą ma zamiar go ożenić. Gustaw obiecuje poprawę, jednak jednocześnie, w najbliższy wieczór, również planuje wyjazd do miasta na nocną zabawę. Kiedy Gustaw idzie się przebrać, do pomieszczenia wchodzi Albin. Żali się Radostowi, że jest nieszczęśliwie zakochany w Klarze. Mówi mu również, że jego ukochana wraz z Anielą złożyły sobie śluby. Przyrzekły nienawidzić mężczyzn i nigdy nie wychodzić za mąż. Radost wychodzi, a pojawiają się Klara i Aniela. Te po rozmowie z Albinem i jego wyjściu powtarzają swoje panieńskie śluby. Okazuje się również, że ich niechęć do mężczyzn spowodowana jest lekturą sentymentalnych książek. Kiedy spotyka się całe towarzystwo (poza Radostem), Gustaw zmęczony nocną wyprawą zasypia podczas rozmowy.

W akcie II Radost i Pani Dobrójska rozmawiają o nagannym zachowywaniu się Gustawa. Następnie stryj wyjawia Gustawowi zamiary Klary i Anieli. Powoduje to, że bohater zdaje sobie sprawę, iż jest zakochany w Anieli. Od tego czasu zaczyna zupełnie inaczej się do niej zwracać. Ta jednak, ze względu na zawarte z Klarą śluby, odnosi się do Gustawa obojętnie. Natomiast Klara, poproszona przez Gustawa o wstawienie się u Anieli, wyśmiewa go. W tej sytuacji Gustaw układa intrygę mającą na celu rozkochanie w sobie Anieli.

W czasie trwania aktu III Gustaw  zaczyna wcielać w życie swój plan. Wyznaje Anieli, że kocha inną kobietę o takim samym imieniu, jednak stryj zmusza go do małżeństwa z nią. Prosi o pomoc w przekonaniu Radosta, aby zmienił zdanie. Rozmawiając ze stryjem, Gustaw prosi go, aby oświadczył się Klarze oraz mówi, że Albin zakochany jest tak naprawdę w Anieli.

W akcie IV Gustaw namawia Albina do wzięcia udziału w jego intrydze. Poleca mu, aby przez jeden dzień nie rozczulał się nad swoją miłością do Klary i był wobec niej obojętny. Natomiast Anieli mówi, że Radost, jeśli Gustaw nie spełni jego oczekiwania i nie ożeni się z nią, ma zamiar z zemsty poślubić Klarę i ustalił to już z jej ojcem. Albin natomiast ma kochać właśnie Anielę, a nie tę, do której wzdycha. Gustaw prosi również Anielę o napisanie za niego listu do ukochanej (sam nie może, ponieważ skaleczył się w rękę). Aniela wyjawia Klarze rzekomy zamiar Radosta. Ta nie godzi się z myślą wyjścia za mąż za dużo od niej starszego mężczyznę.

Na początku aktu V Klara prosi o pomoc Gustawa. Chce, aby ożenił się on z Anielą, by ona nie musiała wychodzić za mąż za Radosta. Intryga uknuta przez Gustawa zaczyna się rozwiązywać, kiedy o jej szczegółach dowiaduje się Radost. Gustaw wyznaje miłość Anieli (i wzajemnie) oraz tłumaczy jej swój plan. W scenie finałowej spotykają się wszystkie postacie. Intryga się rozwiązuje, a sztuka kończy szczęśliwie – zaręczynami Anieli z Gustawem i Klary z Albinem.