Tango - Gatunek literacki

Gdyby formalnie skategoryzować utwór – pozornie nawiązuje do obyczajowego dramatu mieszczańskiego, wgłębiając się zaś w jego treść – jest to dramat groteskowy. Natomiast szerzej, Tango Mrożka zwyczajowo przypisuje się do awangardowej konwencji teatru absurdu (od łacińskiego absurdus – niedorzeczność, bezsens). Jej początku należy doszukiwać się u schyłku XIX wieku. Zaś najważniejsze dramaty powstały w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XX wieku (a więc w tym samym czasie, co Tango). Za czołowych przedstawiciel uważa się francuskojęzycznych (choć z pochodzenia niekoniecznie Francuzów) pisarzy: Samuela Becketta (Irlandczyk), Eugene Ionesco (Rumun), Jeana Geneta oraz Arthura Adamova (Rosjanin). Główne wyznaczniki, które zaobserwować można w sztukach z kręgu teatru absurdu to:

  • Groteskowość – polega na zestawianiu ze sobą i ukazywaniu sprzeczności. Przykładem z Tanga jest to, że właśnie Artur, ubrany w garnitur chce wpajać Stomilowi, odzianemu w pidżamę, tradycyjne wartości. W sytuacji naturalnej powinno być odwrotnie, to ojciec powinien pouczać syna.
  • Parodystyczność – porównaj z fragmentem ustępu na temat intertekstualności utworu, dotyczącym związków z Hamletem, w niniejszym opracowaniu.
  • Surrealistyczność – wykrzywione i wyolbrzymione przedstawienie mieszkania Stomila.
  • Charakterystyczne jest także to, że w utworach z kręgu teatru absurdu pojawiają się następujące cechy ich konstrukcji:
  • Postacie znajdują się w bezsensownych sytuacjach bez wyjścia – Artur nie może nie ponieść klęski wobec obojętności jego otoczenia na szerzące się chamstwo.
  • Nierealność świata scenicznego – w rzeczywistości pozateatralnej niemożliwe jest istnienie miejsca, w którym znajduje się taki ogrom rupieci, jak w mieszkaniu Stomila.
  • Działania postaci pozbawione są motywacji psychologicznej – chęć powrotu Artura do tradycyjnych wartości nie wynika z jego pobudek. Jest on bezwolną marionetką, którą poruszają prawa przemian historycznych.

Cały dramat staje się metaforą odnoszącą się do zagubienia człowieka w świecie. Niezależnie od tego, jakie podejmuje działania, nie jest on sprawcą zdarzeń. Jedynie bierze udział w tym, co wynika z kreacji niezrozumiałego mechanizmu (w Tangu jest próba wytłumaczenia tego mechanizmu – kolistość rewolucji społecznej, sposób powstawania ustroju totalitarnego).