Anglia w dobie reformacji

Ruch reformacyjny objął również Anglię w czasach rządów Henryka VIII Tudora (1509-1547), który nie uzyskał zgody Kościoła na unieważnienie małżeństwa z Katarzyną Aragońską. W 1534 roku wydał on dokument pod nazwą Akt Supremacji, w myśl którego główną i jedyna głową Kościoła jest panujący król. Realizując założenia powyższego dokumentu doszło do stworzenia nowego odłamu w ruchu reformacyjnym zwanego anglikanizmem. Założenia anglikanizmu były następujące:

• podstawą wiary jest Biblia, interpretowana w oparciu o Tradycję,
• Jezus Chrystus jest obecny ciałem w eucharystii (w odróżnieniu od kalwinizmu),
• warunkiem zbawienia jest przynależność do Kościoła, zgodnie z dogmatem zbawienia przez wiarę, a nie uczynki,
• należy rozwiązać zakony i przeprowadzić sekularyzację ich dóbr,
• zniesiono obowiązkowy celibat księży,
• zniesienie wszystkich przywilejów dla duchowieństwa, które jest traktowane jak urzędnicy państwowi, dlatego obowiązuje ich pensja urzędnicza,
• sakramenty, głoszenie kazań, niektóre nabożeństwa mogą być odprawiane przez duchownych wyświęconych przez biskupa podległego królowi,
• wprowadzenie języka narodowego do liturgii,
• odrzucono wiarę w czyściec,
• zachowanie struktury hierarchicznej Kościoła z uwzględnieniem możliwości mianowania biskupów przez króla.

Po śmierci Edwarda VI (jedynego syna Henryka VIII) na tron wstąpiła córka Henryka VIII i Katarzyny Aragońskiej, Maria Tudor, która próbowała krwawymi metodami przywrócić katolicyzm w Anglii. Z kolei za panowania Elżbiety I przywrócono protestantyzm (kościół anglikański) ogłaszając 39 artykułów wiary stanowiące do dziś kanon dogmatyczny anglikanizmu.

Topograficznie anglikanizm objął tereny Anglii bez Szkocji oraz niewielkie obszary

w północno wschodniej Irlandii.

Skutki reformacji były następujące:

• powstanie nowych wyznań wyrosłych na gruncie chrześcijaństwa np.: ewangelicy, protestanci, kalwini, anabaptyści,
• liczne wojny religijne na terenie Europy Zachodniej,
• rozwój piśmiennictwa, szczególnie polemicznego,
• zwołanie soboru trydenckiego, który opracował reformy wewnątrz Kościoła katolickiego.