Rozkład opadów na kuli Ziemskiej

kategoria: Klimat i pogoda

Roczny przebieg opadów atmosferycznych jest wyraźnie zróżnicowany wraz z szerokością geograficzną. W pasie okołorównikowym wyróżnia się dwa okresy z obfitymi opadami (deszcze zenitalne) spowodowane zmianą miejsca górowania Słońca w przebiegu rocznym. Okresy wilgotne oddzielone są od siebie okresami stosunkowo suchymi, gdy Słońca góruje nad jednym ze zwrotników. W szerokościach zwrotnikowych obserwuje się opady, które występują tu tylko podczas górowania Słońca przez jeden okres w roku. Strefa podzwrotnikowa jest wybitnie sucha. Średnie roczne opady często nie przekraczają 100 mm. Głównymi przyczynami takiego stanu rzeczy są: prądy zstępujące, Niska temperatura, oraz układy niżowe. Na obszarach szerokości międzyzwrotnikowych, zwłaszcza na wschodnich wybrzeżach kontynentów obserwuje się wzmożoną intensywność opadów w porze letniej związaną z występowaniem monsunów. W szerokościach umiarkowanych dominują opady związane z niżami barycznymi. W pobliżu zbiorników wodnych opady rozłożone są prawie równomiernie w ciągu roku dając maksimum na przełomie jesieni i zimy a minimum na wiosnę. W głębi lądów najwyższe sumy opadów odnotowuje się w okresie letnim, gdyż występują na tych szerokościach zarówno opady niżowe, jak i opady konwekcyjne wywołane  prądami wstępującymi nad silnie nagrzaną powierzchnią. W zimie natomiast na tych obszarach tworzą się sezonowe układy wyżowe, którym towarzyszy pogoda sucha i mroźna. W wyższych szerokościach geograficznych w pobliżu lądów najwyższe opady przypadają na okres letni, gdyż powietrze wtedy charakteryzuje się wyższą zawartością pary wodnej. W szerokościach polarnych w pobliżu zbiorników wodnych najwyższe opad występują zimą w związku z silniejszą działalnością układów niskiego ciśnienia. Obszarami, które znacznie podwyższają roczne wartości opadów są górzyste tereny.

 

Najwyższe roczne średnie sumy opadów przekraczające 11 000 mm odnotowano w miejscowości Czerrapundżi w Indiach. W Polsce średnie roczne sumy opadów wynoszą 600 mm. Najniższe odnotowuje się na Niżu Polski (ok. 500 mm), najwyższe natomiast w Tatrach (do 1700 mm).