Początek - Początek - streszczenie

W mieszkaniu sędziego Romnickiego odbywa się rozmowa z kolekcjonerem dzieł sztuki, Apolinarym Kujawskim. Adwokat chce pozbyć się swoich obrazów, by zdobyć pieniądze na utrzymanie. Pośrednikiem jest Paweł Kryński. Informuje Kujawskiego o ewentualnych ludziach, chcących pozbyć się obrazów, za co otrzymuje niewielkie wynagrodzenie.

Podczas transakcji Romnicki snuje posępną wizję przyszłości Polski. Nie ukrywa swojego zaniepokojenia związanego z nadejścia wolności, która może okazać się pozorem.

 

Pawełek Kryński, świeżo upieczony maturzysta, kocha dwie kobiety. Jedną z nich jest rówieśnica, Monika, którą idealizuje i nie szczędzi komplementów pod jej adresem. Poznaje ją na tajnym uniwersytecie i na tyle zakochuje się, że widzi w niej swoją przyszłą żonę. Druga to pani Irma Seidenman, sąsiadka, trzydziestoletnia wdowa po wybitnym lekarzu i naukowcu. Śni o niej od wielu lat. To jego pierwsza dziecięca miłość od 13. roku życia. Nigdy jednak nie wyznał jej swoich uczuć. Paweł przyjaźni się też z synem żydowskiego adwokata, Heniem Fichtelbaumem. W szkole był on najlepszym matematykiem. Kryński ciężko przeżywa rozstanie z przyjacielem, kiedy w 1940 r. wraz z rodziną poszedł do getta. Po roku umiera tam matka Henia. Chłopak postanawia uciec. Zjawia się u Pawła, który znajduje mu kryjówkę na strychu u zegarmistrza Flisowskiego. Po 2 miesiącach ucieka jednak. Buntuje się, nie potrafi żyć w zamknięciu. Postanawia wychodzić do miasta. Przy kolejnym takim wyjściu nie wraca. Ktoś rozpoznaje go w cukierni na Marszałkowskiej, więc ucieka i zimę spędza poza miastem. Wiosną wraca do Warszawy. Nocuje u prostytutki. Przeżywa wtedy pierwsze doświadczenie seksualne. Kontaktuje się po raz ostatni z Pawłem. Ginie w powstaniu warszawskim. Kryński nie może darować sobie śmierci bohatera. Pojawia mu się w snach przez wiele następnych lat.

 

Irma Seidenman to polska Żydówka. Po śmierci męża zajmuje się jego archiwum naukowym. Z tego powodu zdecydowała się nie pójść do getta. By uchronić się przed aresztowaniem, zmienia kilkakrotnie dokumenty i miejsce zamieszkania, w końcu przyjmuje fikcyjne nazwisko – Maria Magdalena Gostomska. Rozpoznaje ją jednak żydowski fordanser, Bronek Blutman, którego próbuje przekupić. Zostaje jednak zawieziona do gestapo. W czasie przejazdu na policję przekazuje rikszarzowi poufną informację – podaje adres dr. Kordy z prośbą o przekazanie wiadomości o jej zatrzymaniu. Na gestapo potwierdza się jej pochodzenie: zostaje rozpoznana po papierośnicy z inicjałami I.S.


Henryk Fichtelbaum jest Żydem. Poznajemy go w dość zabawnej sytuacji, kiedy siedzi w wychodku i nie może go opuścić, by nie zdradzić swojej obecności. Próbuje do ustępu dostać się jakiś mężczyzna, więc Henio przeżywa chwilę strachu. Nieznajomy odchodzi jednak i chłopak spokojnie może opuścić to miejsce.


Paweł spotyka się z Kujawskim. Rozmawiają o XVIII-wiecznych miniaturach. Kiedy zbliża się godzina policyjna, Paweł biegnie szybko do domu. Cały czas myśli o zaginięciu Henryka.


Siostra Weronika jest zakonnicą. Zajmuje się katechizacją dzieci. Zszokowana jest obrazem wojny, odkrywa w sobie misję i sens życia. Postanawia ukrywać dzieci żydowskie.


Jerzy Fichtelbaum, ojciec Henia, dzwoni do adwokata Romnickiego z pewną prośbą. Po śmierci swojej żony chce ocalić córeczkę Joasię. Zwraca się z tym do sędziego, który obiecuje pomoc. Po okupacji Romnicki zostaje aresztowany. Opuszcza więzienie w 1956 roku i zamieszkuje u krewnych.


Doktor Korda zawiadamia Pawełka o sytuacji z p. Irmą. Ten postanawia umówić się z kolejarzem, Kaziem Filipkiem. Prosi go o pomoc. Filipek reaguje szybko. Dzwoni do swojego przyjaciela Niemca, Johanna Müllera, mieszkańca Łodzi. Ma nadzieję, że on pomoże mu wyciągnąć z wiezienia Seidenmanową. Nie myli się. Przypominają sobie udane odbicie Biernata z posterunku żandarmerii w Puławach.


Wiktor Suchowiak jest bandytą. Okrada praktycznie każdego, kogo spotka na ulicy. Za dużą opłatą przemyca ludzi z getta. Jednym z jego ostatnich przemytów było właśnie wyprowadzenie Joasi z getta. Przy bramie spotyka się z Lolem – szmalcownikiem, który dorabiał się na wyłapywaniu ukrywających się Żydów. Sądzi, że spotkany Wiktor z dziewczynką to Żydzi. Węszy w tym niezły interes. Jednak Suchowiak daje sobie z nim radę, obezwładnia go i kradnie portfel. Po latach spotykają się w zupełnie innych dla siebie okolicznościach. Są jednak wtedy dla siebie wyrozumiali i zachowują się dyskretnie.


Apolinary Kujawski to znany w Warszawie męski krawiec. Za radą sędziego Romnickiego przyjmuje posadę w zakładzie krawieckim bogatego Żyda Mitelmana. Po jego śmierci w getcie przejmuje cały majątek. Gromadzi dzieła sztuki, bo chce je potem przekazać dla muzeum w wolnej Polsce. Zostaje jednak zastrzelony podczas ulicznej egzekucji.


Müller uwalnia Irmę. Kobieta obiecuje sobie, że jej noga nie stanie nigdy na Alei Szucha. Po wojnie 25 lat pracuje w tym samym budynku, w ministerstwie. W kilka lat potem emigruje do Francji. Nie wraca, mimo próśb Pawła.


Matka Pawełka przyjmuje w domu małą Joasię. Udziela jej schronienia i pomocy.


Kolejarz Filipek cieszy się z ocalenia p. Irmy. Wieczorami pracuje w tajnej drukarni. Sądzi, że Pawełek doczeka czasu wolnej i sprawiedliwej Polski. Kiedy jednak spotykają się zimą w 1948 roku, jest rozgoryczony i twierdzi, że wszystko w Polsce jest „ześwinione”.


Ojciec Joasi zostaje zastrzelony w swoim mieszkaniu.


Adam Korda oczekuje w domu p. Irmy, na jej widok ogarnia go radość.


Henio po raz ostatni widzi się z Pawełkiem. Kryński bierze niedługo potem udział w powstaniu. Po wojnie jest internowany.


Bronek Blutman zostaje rozstrzelany w ruinach getta.


Prof. Winiar czeka na przestanku tramwajowym. Jest zdumiony karuzelą, na której beztrosko bawią się dzieci, a tuż za murem getta słychać krzyki rozstrzeliwanych Żydów.


Niemiec, Stuckler to esesman gorliwie wykonujący swoje obowiązki. Tropił Żydów i tępił Polaków. Umarł z głodu podczas niewoli na dalekiej Syberii.


Irma budzi się w swoim mieszkaniu, jest szczęśliwa z ocalenia. Uświadamia sobie, że jest prawdziwą Polką.

 

Joasia doczekała się końca wojny. Wyemigrowała do Izraela.


Początek