Podstawowe informacje o bohaterze
Werter to tytułowy bohater powieści epistolarnej Jana Wolfganga Goethego Cierpienia młodego Wertera. Jest mieszczaninem, starannie wykształconym. W postaci tej upatruje się sylwetkę samego autora, uznając ten utwór za powieść poniekąd autobiograficzną.
Pochodzi z małego miasteczka, w którym spędza dzieciństwo w poczuciu zamknięcia na świat i prowincjonalnej ciasnoty intelektualnej. Już wtedy marzy o szerszym, odleglejszym świecie, w którym mógłby realizować swoje marzenia. Po śmierci ojca matka wyjeżdża z nim do innego miasta, nazwanego przez niego „nieznośnym”, gdzie spędza swoją młodość. Potem przychodzą studia prawnicze i równolegle studia filologiczne oraz lektura dzieł literatury pięknej.
Charakterystyka zewnętrzna
Werter jest młodym dwudziestoparoletnim mężczyzną. Ubrany w strój, który stał się szykiem mody po ukazaniu się powieści (sławny „strój Wertera):
Dużo mnie to kosztowało, zanim się zdecydowałem zrzucić swój niebieski prosty frak, w którym po raz pierwszy tańczyłem z Lottą […]. Kazałem też sobie zrobić inny […] z kołnierzem i wyłogami i również żółtą kamizelką.
W tymże stroju popełnia samobójstwo.
Charakterystyka wewnętrzna
Jedną z dominujących cech Wertera jest uczuciowość oraz ogromna wrażliwość i podatność na „zakochiwanie się”. Jest postacią uosabiającą tragiczną miłość. Trzeba tu jednak zaznaczyć, że Werter wykorzystuje kobiety, o czym świadczą słowa:
Czyż wszystkie inne me związki nie były jakby wyszukane przez los po to, by niepokoić takie serce jak moje? Biedna Eleonora! A jednak byłem niewinny. Czyż to moja wina, że kiedy przekorne wdzięki jej siostry sprawiły mi miłą rozrywkę, w biednym sercu zrodziła się namiętność!
Jego szczególne zainteresowanie Lottą można tłumaczyć tym, iż stanowiła ona dla niego wyzwanie. Była już związana z innym mężczyzną. Prawdopodobnie dziewczyna ma rację, kiedy mówi:
Boję się, że tylko niemożność posiadania mnie czyni mnie w twoich oczach pożądaną.
Ponadto jest uzdolniony: dobrze i chętnie tańczy (powie Lotta: „pan dobrze tańczy walca”), rysuje, potrafi zainteresować dzieci, bawi się z nimi, nastroi fortepian. Niechętnie pracuje zawodowo, np. w poselstwie pracował niecałe pół roku, bo nie potrafił nawiązać współpracy z pracodawcą. Szybko nudzi go pieczołowitość i skrupulatność posła, a poza tym, nie może znaleźć z nim wspólnych zainteresowań.
Spotykani przez Wertera ludzie są chętnie poddawani przez niego ocenie, jak również stanowią okazję do rozważań na temat człowieka, szczęścia, cierpienia. Szczególnie bacznie przygląda się reprezentantom różnych stanów społecznych. Drażni go etykieta dworska, żądza pierwszeństwa w tytułach, w rodowodach, wyniosłość wynikająca z urodzenia i pochodzenia. Dzięki takiej postawie otwartości, uznawany jest za duszę towarzystwa. Szybko zdobywa zaufanie i sympatię ludzi:
Nie wiem, co mam w sobie pociągającego dla tych ludzi, tylu mnie z nich lubi.
Jest jednak również typem samotnika. To sprzeczność: skarży się na osamotnienie, ale równocześnie odsuwa się od ludzi i dopiero z dala od nich czuje się naprawdę dobrze.
Kiedy nudzi się obecnością ludzi, chętnie spędza wolne chwile na łonie przyrody. Patrzy na otaczający świat okiem malarza, dzięki swojej wyobraźni plastycznej widzi różnorodność natury, jej wielobarwność i urok.
Jest osobowością targaną przez skrajne emocje: od uniesienia, egzaltacji i głębokiego poczucia szczęścia, po utratę panowania nad emocjami, poczucie bezsensu ludzkiego życia, drażliwość i skłonność do stanów depresyjnych. W ocenie świata wyraża swój życiowy pesymizm: uważa, że człowiek jest uwięziony w samym sobie, a czuje się samotny, bo nikomu i nigdy nie uda się wyłamać krat tego wewnętrznego więzienia.